พระแสนเมืองเชียงแตง วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร

พระแสนเมืองเชียงแตง วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร

พระแสนเมืองเชียงแตง วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร

วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวร วิหาร ตั้งอยู่ที่แขวงวัดอรุณ เขตบาง กอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร เป็นวัดโบราณสร้างในสมัยอยุธยา เดิมเรียกกันว่า วัดเจ๊สัวหง, วัดเจ้าสัวหง หรือวัดเจ้าขรัวหง ซึ่งเป็นการเรียกตามชื่อเศรษฐีชาวจีน ชื่อ นายหง

ในสมัยธนบุรี วัดเจ๊สัวหง เป็นวัดที่ตั้งอยู่ใกล้พระราชวังที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์ใหม่ทั้งวัด ใน พ.ศ.2319 พระราชทานนามว่า วัดหงษ์อาวาส วิหาร

วัดหงษ์อาวาสวิหารเป็นวัดสำคัญวัดหนึ่งในสมัยธนบุรี พระบรมวงศานุวงศ์ในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้เสด็จมาทรงศึกษาพระธรรมและบำเพ็ญพระราชกุศลอยู่เสมอ เช่น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอกรมขุนอินทรพิทักษ์ ทรงผนวชและประทับที่วัดนี้ ด้วยเหตุที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงบูรณปฏิสังขรณ์ตลอดรัชสมัยของพระองค์ต่อมาประชาชนจึงได้สร้างศาลของพระองค์ขึ้นเป็นที่เคารพสักการะ

ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระ พุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร (ต่อมา คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย) ขณะดำรงพระอิสริยยศกรมพระ ราชวังบวรสถานมงคลได้เสด็จประ ทับที่พระราชวังเดิม พระราชวังเดิมจึงมีฐานะเป็นพระบวรราชวังด้วย วัดหงษ์อาวาสวิหารจึงได้รับพระราช ทานนามใหม่ว่า วัดหงส์อาวาสบวรวิหาร

ในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี ทรงบูรณปฏิสังขรณ์วัดหงส์อาวาสบวรวิหาร แต่ยังไม่แล้ว เสร็จก็เสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงรับพระราชภาระแทนจนสำเร็จ เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จขึ้นครองราชสมบัติทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฏิสังขรณ์เพิ่มเติมจนสำเร็จเรียบร้อยแล้วพระราชทานนามว่า วัดหงส์รัตนาราม

ดินแดนลาวในสมัยกรุงรัตนโก สินทร์ตอนต้น มีฐานะเป็นประเทศราชของไทย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริว่า "ถ้าฉันพอใจจะให้มีพระพุทธรูปสำคัญ มีชื่อที่คนนับถืออยู่ที่วัดหงส์ เป็นของสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์ ให้เป็นพระเกียรติยศแล้ว พระชื่อพระแสนอยู่เมืองเชียงแตงอีกพระองค์หนึ่ง งามหนักหนา ฉันจะมีตราไปอัญเชิญมา...."

พระแสนเมืองเชียงแตงได้ถูกอัญเชิญลงมาถึงพระนคร เมื่อปีมะเมียนักษัตร เอกศก จุลศักราช 1221 พุทธศักราช 2402 จากนั้นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้อัญเชิญมาประดิษฐาน ณ วัดหงส์รัตนาราม ตราบถึงทุกวันนี้

พระแสนเมืองเชียงแตงเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ขัดสมาธิราบ วัสดุสัมฤทธิ์ ศิลปะสมัยล้านช้าง หน้าตักกว้าง 25.5 นิ้ว สูงตั้งแต่หน้าตักถึงยอดพระรัศมี 39 นิ้ว ฐานบัวสูง 4 นิ้ว ฐานล่าง 3 นิ้ว

กล่าวได้ว่า พระแสนเมืองเชียงแตง มีพุทธลักษณะอย่างพระเชียงแสน มีตำนานการสร้างและประวัติยาวนานมาก เมื่อครั้งพระครูโพนเสม็ด ผู้เป็นปราชญ์แห่งเมืองศรีสัตนาคนหุต ได้อพยพหนีราชภัยไปซ่อนอยู่ในหลายเมืองทางฝั่งขวาของแม่น้ำโขง ได้สร้างพระแสนขึ้นไว้ ณ เมืองเชียงแตง ในแขวงเมืองนครจำปาศักดิ์ เป็นพระนวโลหะกว่า 160 ชั่ง คำนวณได้กว่าแสนเฟื้อง กลายเป็นที่มาของชื่อพระแสน

พระแสน เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ผู้ประสงค์หวังความก้าวหน้ามียศมีลาภ มักจะไปกราบไหว้บนบานขอ เมื่อถึงเทศกาลวันสงกรานต์จะอัญเชิญพระแสนองค์จำลองออกไปให้ประชาชนได้สรงน้ำเป็นประจำทุกปี

ที่มาข้อมูล : วันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ปีที่ 20 ฉบับที่ 7164 ข่าวสดรายวัน
คอลัมน์ เดินสายไหว้พระ